Dom św. Faustyny

Obiekt zalicza się do Szlaku Bożego Miłosierdzia i Szlaku Świętych Wileńskich.

Siostry ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, do którego należała również św. Faustyna, przybyły do Wilna w 1908 r. i na Antokolu założyły klasztor. Siostry opiekowały się byłymi więźniarkami, dziewczynami z problemami wychowawczymi, niepełnoletnimi z wyrokami, troszczyły się o szpital polowy, piekły chleb, prały. Klasztor posiadał też duży sad, w którym do tej pory zachowało się kilka jabłoni.

Św. Faustyna w Klasztorze Zgromadzenia Matki Bożej Miłosierdzia mieszkała od 21 lutego do 11 kwietnia 1929 r. oraz od końca maja 1933 r. do 21 marca 1936 r. Policzono, że św. Faustyna doznała w Wilnie około 80 objawień Jezusa.

Jedyny zachowany klasztor, w którym mieszkała św. Faustyna, został odrestaurowany. W odtworzonej celi św. Faustyny czczone są relikwie zarówno jej, jak i bł. M. Sopoćki. Codziennie o godz. 15:00 odmawiana jest Koronka do Miłosierdzia Bożego, która została podyktowana w tym właśnie klasztorze 13-14 września 1935 r. Tekst Koronki do Miłosierdzia Bożego w języku litewskim został przyjęty w 1942 r. przez Mieczysława Reinysa, biskupa pomocniczego w randze arcybiskupa.

Dawny Klasztor Karmelitów

W 1935 r. podczas objawień Pan Jezus zlecił św. Faustynie założenie nowego zgromadzenia zakonnego. O założenie zgromadzenia zatroszczył się bł. M. Sopoćko. Pierwsza kandydatka – Jadwiga Osińska, złożyła śluby w 1941 r. w kaplicy Sióstr Urszulanek (ul. Skapo). Rok później czasowe śluby złożyło jeszcze pięć kandydatek. Śluby były odnawiane co roku. 16 listopada 1944 r. w nocy w kaplicy ówczesnego Klasztoru Karmelitów uroczystości ślubów przewodniczył bł. M. Sopoćko, który wrócił z ukrycia w Czarnym Borze. Był to początek Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego. Pod koniec II wojny światowej Siostry wyjechały do Polski. Zgromadzenie zostało zatwierdzone na mocy oficjalnego dekretu w 1955 r.

Zgromadzenie Sióstr Jezusa Miłosiernego (budynki dawnego klasztoru Sióstr Wizytek)

Obiekt zalicza się do Szlaku Bożego Miłosierdzia i Szlaku Świętych Wileńskich.

W latach 1932-1934 bł. M. Sopoćko mieszkał obok klasztoru, w domu należącym do Sióstr Wizytek i tam pisał swoją pracę naukową. W 1933 r. będąc spowiednikiem Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, spotkał się ze św. Faustyną, która mu opowiedziała o woli Pana Jezusa, związanej z namalowaniem obrazu. Ponieważ w tym samym domu mieszkał i pracował malarz Eugeniusz Kazimirowski, bł. M. Sopoćko poprosił go, aby namalował Obraz Jezusa Miłosiernego. To tu w 1934 r. przez pierwsze pół roku kilka razy w tygodniu przychodziła św. Faustyna, aby zobaczyć jak przebiegają prace nad malowaniem obrazu i udzielić dalszych wskazówek.

Górka Zbawiciela w Wilnie jest historycznym centrum Miłosierdzia, gdyż od XVII w. znajdowały się tu klasztory Wizytek, Misjonarzy i Sióstr Miłosierdzia (Szarytek). Założycielem Zgromadzenia Misjonarzy był św. Vincent de Paul – opiekun organizacji charytatywnych, natomiast Wizytka siostra św. Małgorzata Maria Alacoque, która w XVII w. doznawała widzeń Jezusa Chrystusa, została inicjatorką kultu Serca Jezusa.

W okresie komunizmu w klasztorze Wizytek oraz w Kościele został utworzony zakład karny, w klasztorze Misjonarzy – szpital. Obecnie działają tu Siostry ze Zgromadzenia Jezusa Miłosiernego i prowadzone przez nie hospicjum. Kaplica klasztoru znajduje się w dawnej pracowni malarza Eugeniusza Kazimirowskiego. Czczone są w niej relikwie św. Faustyny i bł. M. Sopoćki.

Kaplica Najświętszej Maryi Panny Matki Miłosierdzia w Ostrej Bramie i Kościół św. Teresy

Obiekt zalicza się do Szlaku św. Jana Pawła II, Miłosierdzia Bożego, Szlaku Maryjnego.

Św. Faustyna i bł. M. Sopoćko byli wielkimi czcicielami Maryi i często chodzili się modlić do Ostrobramskiej Matki Miłosierdzia. W 1935 r. w Wielkanoc, Obraz Jezusa Miłosiernego, przyozdobiony zielenią przez św. Faustynę, po raz pierwszy doznawał publicznej czci w Ostrej Bramie. Bł. ks. M. Sopoćko wygłosił kazanie na temat Miłosierdzia Bożego. To było pierwsze nieoficjalne święto Niedzieli Miłosierdzia. W 2000 r. św. Jan Paweł II ogłosił, że odtąd pierwsza niedziela po Wielkanocy nosić będzie nazwę Niedzieli Miłosierdzia Bożego.

Kaplica Ostrobramska jest jedną z najstarszych i najważniejszych miejsc pielgrzymstwa na Litwie. Pod koniec XVIII w. stała się ona dla Litwinów i Polaków symbolem walki o wolność i państwowość. Mieszkańcy Wilna uważali Maryję Pannę Ostrobramską za patronkę miasta. Św. Jan Paweł II mówił, że „ta Brama stała się miejscem spotkania z Matką Chrystusa i Kościoła, miejscem jedności wszystkich wierzących tego kraju. Chrześcijanie z Litwy, Polski, Białorusi, Ukrainy i innych krajów gromadzą się tu, by w obliczu Dziewicy Maryi, jak bracia i siostry dzielić się tą samą wiarą, jedną nadzieją i prawdziwą miłością”.

Brama Ostrobramska wzniesiona w stylu gotyckim w XVI w. jest jedyną zachowaną bramą wistniejących niegdyś murach obronnych Wilna. Na początku Obraz Matki Bożej Miłosierdzia umieszczony został na Ostrej Bramie od strony miasta, natomiast od strony zewnętrznej widniał obraz „Chrystusa Zbawiciela Świata”.

Karmelici Bosi, którzy przybyli do Wilna w XVII w., zbudowali kaplicę nad Ostrą Bramą i tam umieścili wielbiony przez lud obraz. Początkowo do kaplicy można było się dostać tylko od strony ogrodu klasztornego, a wierni modlili się na zewnątrz. Galeria dla pielgrzymów została zbudowana pod koniec XVIII w., a w połowie XIX w. wejście do kaplicy zostało otwarte dla wszystkich wiernych. Kaplica Ostrobramska jest jednym z największych spadków po Karmelitach wileńskich.

Obraz Madonny namalowany został na początku XVII w. temperą na dębowej desce, wzorowany na rycinach holenderskiego malarza Martina de Vosa. To jeden z niewielu obrazów Madonny bez Dzieciątka. Można w nim dostrzec Dziewicę, słuchającą zwiastowania anielskiego, także Matkę Miłosierdzia, tulącą do serca grzeszników.

W 1927 r. wizerunek Madonny został ukoronowany koronami papieskimi i otrzymał, dekretem papieża Piusa XI, tytuł Matki Bożej Miłosierdzia. Kaplica Ostrobramska została wpisana na listę europejskich sieci sanktuariów maryjnych, łączących 20 najważniejszych sanktuariów maryjnych Europy.

Kościół św. Teresy znajdujący się obok Kaplicy Ostrobramskiej jest jednym z najbardziej znanych sanktuariów późnego baroku na Litwie, z kopułą schowaną w dachu. Kościół, którego budowę zakończono i konsekrowano w 1654 r., należał do Karmelitów Bosych, których budynki klasztoru rozmieszczone były przy ścianie obronnej miasta Wilna, na terytorium trzech kwartałów. Obecnie jest to – jedyny z trzech zachowanych Kościołów karmelitańskich, działających w Wilnie. W latach 1760-1764 wileński malarz Maciej Słuszczański namalował cykl malowideł przedstawiających sceny z życia i działalności św. Teresy, freski obrazujące uduchowienie Zakonu Karmelitów Bosych oraz iluzyjne ołtarze. W ołtarzu głównym zamontowany jest obraz przedstawiający ekstazę św. Teresy, kiedy to anioł ma przeszyć jej serce strzałą miłości Bożej.

Kościół św. Michała Archanioła (Muzeum Dziedzictwa Kościelnego)

Kościół zalicza się do Szlaku Bożego Miłosierdzia oraz Katedra.Dzwonnica.Skarbiec.

Bł. M. Sopoćko był rektorem Kościoła św. Michała i kapelanem Sióstr Bernardynek w latach 1934-1938. Mieszkał w pobliskim budynku naprzeciwko Kościoła Sióstr Bernardynek. Namalowany, ale nie uznany przez władze Kościoła Obraz Jezusa Miłosiernego, ks. M. Sopoćko umieścił najpierw w korytarzu Klasztoru Sióstr Bernardynek przy Kościele św. Michała, tymczasem Jezus podczas objawień prosił św. Faustynę, aby wystawić obraz do czci publicznej. W 1937 r., za zgodą arcybiskupa wileńskiego Romualda Jałbrzykowskiego, obraz został umiejscowiony z prawej strony ołtarza głównego. Zaczął się też umacniać kult Miłosierdzia Bożego. Podczas II wojny światowej w czasie okupacji sowieckiej Wilna, bł. M. Sopoćko organizował w swoim mieszkaniu tajne spotkania grup inteligencji katolickiej i bractwa religijnego Marianów. Działalność ta doprowadziła do wyłonienia się kandydatek do Zgromadzenia Sióstr Jezusa Miłosiernego.

Kościół św. Michała Archanioła oraz dawny Klasztor Bernardynek – wspaniały kompleks z okresu Renesansu. Budowę i dekorację wspomagał Leon Sapieha, jeden z najsławniejszych magnatów Wielkiego Księstwa Litewskiego XVI-XVII w. To pierwsza świątynia na Litwie, budowana w charakterze mauzoleum rodziny magnackiej. W klasztorze zamieszkały Siostry Bernardynki, które przyjęły surową klauzurę. Kościół stał się nie tylko domem modlitwy, ale również mauzoleum Sapiehów.

Pod Kościołem znajduje się pięć krypt. W jednych chowane były zakonnice, w pozostałych – świeccy. W krypcie Sapiehów pochowany został Leon Sapieha, jego syn Jan Stanisław, Krzysztof i inni członkowie rodziny. W Kościele zachowały się cztery nagrobki rodziny Sapiehów z XVII w., świadczące o potędze, majętności i subtelnym guście artystycznym zamawiających.

W okresie komunizmu, po zamknięciu klasztoru i Kościoła, budynki przez pewien czas były nieużywane, zaniedbane, natomiast w XVIII w. ołtarze i mównica Kościoła zostały wyburzone. Po pożarze w 1964 r. w remontowanym Kościele otwarto Muzeum Architektury, a pomieszczenia klasztorne przystosowano do potrzeb akademika, mieszkań, pracowni wytwórczych. Kościół i zaniedbane pomieszczenia klasztorne zostały zwrócone Archidiecezji Wileńskiej w 1993 r. W 2009 r. zakończono prace restauratorskie kompleksu a swoje drzwi dla odwiedzających otworzyło Muzeum Dziedzictwa Kościelnego.

Kościół św. Franciszka z Asyżu (Bernardynów) przy klasztorze franciszkańskim

Kościół zalicza się do Szlaku Bożego Miłosierdzia, Szlaku Maryjnego i Szlaku Franciszkańskiego.

Od 1941 r. bł. M. Sopoćko sprawował Msze święte w Kościele Bernardynów i pomagał duchownym tego Kościoła. 3 marca 1942 r. do jego mieszkania naprzeciwko Kościoła wdarli się naziści w celu pojmania go, jednak w tym czasie ksiądz odprawiał Mszę świętą w Kościele Bernardynów. Po tym incydencie postanowił on nie wracać do mieszkania i Seminarium Duchownego i z pomocą Sióstr Urszulanek wyjechał do Czarnego Boru. Niniejsze wydarzenie ocalenia, bł. M. Sopoćko przypisał Miłosierdziu Bożemu.

Zakonnicy bernardyńscy przywędrowali z misją do Wielkiego Księstwa Litewskiego w połowie XV w. Bernardyni – Franciszkanie Obserwanci zamieszkali w Wilnie i w XV w. wznieśli pierwszy Kościół drewniany, dążąc w ten sposób do życia według Reguły św. Franciszka z Asyżu (1182-1226). Drewniany Kościół spłonął, a zdecydowaną część zbudowanego później Kościoła murowanego należało wyburzyć z powodu błędów konstruktorskich.

W latach 1506-1516 wybudowano teraźniejszy Kościół, w którym zachowało się prezbiterium zburzonego Kościoła – chór kościelny i zakrystia. Kościół uznawany jest za jeden z największych i najbardziej wytwornych budynków miasta. Klasztor Bernardynów powstawał razem z Kościołem, działał tu nowicjat, seminarium, skryptorium, bogata biblioteka. Bernardyni słynęli ze swoich kaznodziei, posiadali swoich rzemieślników. W XIX w. po powstaniach władze carskie zamknęły klasztor. Po II wojnie światowej został założony Instytut Sztuk Pięknych w Wilnie (obecna Akademia Sztuk Pięknych). W okresie komunizmu Kościół został przemianowany na magazyn Instytutu Sztuk Pięknych. Franciszkanie po odzyskaniu Kościoła ponownie go konsekrowali w 1994 r.

Do dzisiaj zachowało się i zostało odrestaurowanych trzynaście drewnianych ołtarzy w stylu późnego baroku. W bocznych nawach Kościoła można podziwiać gotyckie, kryształowe, krzyżowo-żebrowe i gwiaździste sklepienia. Ściany naw zdobią gotyckie freski polichromiczne. Są to barwne kompozycje figurowe na tematy Biblijne, hagiograficzne i związane z życiem św. Franciszka z Asyżu. Malarstwo to pochodzi z XVI w. i uznawane jest za unikatowe.

W Kościele przechowywana jest najstarsza znana na Litwie rzeźba Ukrzyżowanego z XV w. – obecnie znajduje się ona w prawej nawie Kaplicy św. Floriana (Trzech Króli). W XVII w. na placu przy Kościele rozpoczęto budowę Kalwarii, która świadczyła o charakterystycznym dla Bernardynów kulcie Pana Jezusa Cierpiącego. Później, po ustaniu Kalwarii, Droga Krzyżowa została przygotowana w kaplicy obok Kościoła. Z tejże Kalwarii zachowała się tylko jedna stacja „Schody Chrystusa” (Scala Sancta). Znajduje się w niej kopia Świętych Schodów, św. Heleny sprowadzonych z Jerozolimy do Rzymu. Do kaplicy można wejść i wspiąć się po „Schodach Chrystusa” na neogotycką dzwonnicę, dobudowaną na zewnątrz w 1874 r., modląc się i rozważając mękę Chrystusa.

Wizerunek Matki Bożej Bolesnej został namalowany w 1699 r., po nabyciu prawa do odpustu o tej samej nazwie. Obraz pokryty metalowymi sukienkami powieszono na ołtarzu Matki Bożej Sokalskiej lub Rosyjskiej, który znajduje się z lewej strony obok ołtarza głównego. Wizerunek ten jest jednym z najbardziej znanych wizerunków Madonny słynących z łask, związanych z Bernardynami z Litwy i Polski.

Kościół Jana Chrzciciela i św. Jana Apostoła Ewangelisty

Kościół zalicza się do Szlaku Bożego Miłosierdzia, Szlaku Maryjnego, Jezuitów w Wilnie.

Bł. M. Sopoćko pracował na Wydziale Teologii Uniwersytetu Wileńskiego w latach 1927-1945. W trakcie odbudowy Kościoła św. Ignacego, odprawiał Msze święte dla wojska w Kościele św. Janów, sam przez pewien czas mieszkał na plebanii. W okresie sprawowania władzy sowieckiej w zakrystii organizował kursy katechetyczne dla świeckich, aby oni sami mogli potajemnie nauczać zasad wiary, popularyzował nabożeństwa do Miłosierdzia Bożego.

Budowa Kościoła jest kojarzona ze chrztem Litwy – król Polski i Wielki Książę Litewski Jagiełło rozpoczął budowę Kościoła przy rynku w 1386 r. W 1571 r. król Zygmunt August przekazał Kościół parafialny Jezuitom. Obok Kościoła założyli oni Kolegium Jezuitów w Wilnie (obecnie Uniwersytet Wileński). Okoliczności historyczne zadecydowały o tym, że przeznaczenie Kościoła zmieniało się wielokrotnie, zawsze jednak otaczała go społeczność akademicka, która stała się częścią najważniejszego i najstarszego kompleksu Uniwersytetu Wileńskiego w Środkowej i Wschodniej Europie.

W 1737 r. Kościół gotycki został przebudowany, nabrał form późnego baroku i pozyskał jedną z najładniejszych w Europie fasad kościelnych (architekt Krzysztof Gałubicki). W 1826 r. zaprezentowano jego południową część, natomiast w 1902 r. powstały witraże. W 1948 r. Kościół został zamknięty i przekształcony na magazyn, później założono tu Muzeum Nauki. Jezuici troszczyli się o Kościół w latach 1570-1800, służą w nim również teraz od czasów ponownej konsekracji, która miała miejsce 11 października 1991 r.

Za filary Kościoła uznawanych jest dwanaście posągów św. Janów i innych świętych, reprezentujących Kościół powszechny – jest to panteon świętych i męczenników Janów, który przesądził o tytule Kościoła. Niegdyś miejsca dawnych ołtarzy oznaczone były pomnikami znamienitych osobistości. W głównym ołtarzu wyróżnia się ozdobne tabernakulum, Ukrzyżowany, rzeźby wszystkich świętych i chrztu Jezusa, także obrazy patronów świątyni, wizerunki świętych Jezuitów.

Powstała w 2016 r. w prawej nawie przy ołtarzu kaplica nazwana imieniem, pracującego tu przed II wojną światową, księdza Alfonsa Lipniuna, przeznaczona jest na duszpasterstwo wspólnoty Uniwersytetu Wileńskiego, jednocześnie stanowi pewnego rodzaju nowoczesną styczność z komfortową przestrzenią barokowego Kościoła.

Przez łuk ołtarza widać tradycyjną figurkę Maryi Panny Loretańskiej, sprowadzonej z Włoch w 1647 r. Wkrótce zaczęła słynąć cudami i stała się znana w Europie. Studenci modlili się do niej podczas egzaminów. Po II wojnie światowej figurka została przekazana do Muzeum Sztuki w Wilnie, później odrestaurowana i przekazana Katedrze (można ją zobaczyć w kaplicy Wołłowiczowskiej). W Kościele św. Janów czczona jest kopia figurki stworzona przez restauratorów. Między sześcioma kaplicami Kościoła znajduje się kaplica NMP Pocieszycielki Strapionych (w lewej nawie pierwsza od głównego wejścia). W jego centrum – ołtarz z obrazem Maryi Panny z Dzieciątkiem Jezus, pokryty metalowymi sukienkami. Druga kaplica poświęcona jest św. Annie, nazywana jeszcze kaplicą Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, gdyż jej portal (ozdobne wejście do kaplicy) przedstawia Matkę Bożą w Niebiosach, otoczoną dwoma aniołami stróżami. W czwartej kaplicy, zwanej kaplicą Bożego Ciała (Ogińskich), przechowywany jest Najświętszy Sakrament i czczony jeszcze jeden wizerunek Maryi Panny z Dzieciątkiem na ręku.

Kościół św. Ignacego

Kościół zalicza się do Szlaku Bożego Miłosierdzia i Jezuitów w Wilnie.

Kościół św. Ignacego nosi zlitewszczoną nazwę założyciela Towarzystwa Jezusowego św. Ignacego Loyoli. Na obrazie malarza (1757 r.), widniejącym nad głównym ołtarzem Kościoła, przedstawiona jest wizja św. Ignacego, której doznał z dwójką przyjaciół podczas podróży do Rzymu.

Historia Kościoła sięga 1569 r., kiedy to pierwsi przedstawiciele Jezuitów pojawili się w Wilnie, założyli tu nowicjat zakonny i budynki gospodarcze. Podobnie jak i inne Kościoły jezuickie na Litwie tak i Kościół św. Ignacego był bazyliką z kopułą i dwiema wieżami po obu stronach prezbiterium, a jego wnętrze było bogato zdobione wartościowymi freskami. W 1737 r. Kościół mocno ucierpiał od pożaru. W połowie XVIII w. został zrekonstruowany pod kierunkiem architekta Tomasza Żebrowskiego.

W 1798 r. klasztor i Kościół zostały przekazane wojsku rosyjskiemu. Wówczas wyburzono ołtarze wykonane ze sztucznego marmuru, rozkuto profile, przestrzeń Kościoła porozdzielano na 3 piętra, w Kościele rozlokowano żołnierzy, urządzono stajnie. Po powstaniach z 1831 i 1863 r. w klasztorze i Kościele utworzono koszary wojska carskiego, stajnie, kasyno oficerskie – Kościół jako budynek sakralny został zniszczony.

Na prośbę biskupa Jurgisa Matulaitisa w 1924 r. do Wilna wrócił kapelan wojskowy bł. Michał Sopoćko, z inicjatywy którego Kościół został zrekonstruowany na potrzeby duszpasterstwa wojskowego i ponownie konsekrowany w 1929 r. Na sklepieniach obecnego Kościoła można zobaczyć orientalne fragmenty odsłoniętej polichromii, powstałej w trakcie prac nadzorowanych przez ks. M. Sopoćkę. Kościół nie odzyskał barokowych zdobień – jego fasada jest przejawem baroku z pierwszej połowy XVII w. W okresie komunizmu w Kościele urządzono kino z magazynem. Obecnie z budynków klasztoru korzysta Ministerstwo Obrony Narodowej Litwy, kino, restauracja, Litewska Biblioteka Techniczna. Po odzyskaniu i uporządkowaniu Kościoła, Ordynariusz Wojska Litewskiego biskup Eugeniusz Bartulis w 2004 r. ogłosił Kościół św. Ignacego głównym Kościołem Ordynacji Wojska. Czczony w Kościele Obraz Jezusa Miłosiernego znajdował się w kaplicy mieszczącej się w obozie Zespołu Odbudowy Prowincji Ghor w Afganistanie w latach 2011-2013.

Kościół Świętego Ducha (Dominikanów)

Kościół zalicza się do Szlaku Bożego Miłosierdzia i Szlaku Dominikańskiego w Wilnie.

W 1951 r. płótno Obrazu Jezusa Miłosiernego zostało przekazane z zamkniętego Kościoła św. Michała proboszczowi Kościoła Świętego Ducha w Wilnie, jednak obraz nie został wystawiony na publiczną cześć. W 1956 r. proboszcz parafii w Nowej Rudzie, znając historię pojawienia się Obrazu, przewiózł go do Kościoła w Nowej Rudzie niedaleko Grodna. Jednak po zamknięciu tej świątyni dzięki trosce kilku księży, Obraz został potajemnie zwrócony Kościołowi Świętego Ducha w 1986 r. Tu był czczony do 2005 r., do czasu kiedy został przeniesiony do znajdującego się obok uporządkowanego Kościoła p.w. Trójcy Przenajświętszej, któremu nadano tytuł Sanktuarium Miłosierdzia Bożego.

Przypuszcza się, że pierwszy gotycki Kościół stał w tym miejscu już za czasów Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina, został jednak zburzony przez Krzyżaków. W 1408 r. Witold Wielki wzniósł nowy Kościół, który na początku XVI w., z inicjatywy Wielkiego Księcia Litewskiego i króla polskiego Aleksandra, został przekazany Zakonowi Dominikanów.

W XVII w. Kościół zrekonstruowano po kilku pożarach i dzisiaj ma charakter późnego baroku. Wnętrze w stylu rokoko uznawane jest za jedno z najcenniejszych wnętrz Kościołów litewskich. Kościół słynie także z niemal w pełni oryginalnie zachowanych organów z XVIII w., szesnastu ołtarzy i podziemi, w których w ciągu stuleci chowano mieszkańców miasta, ofiary pomoru i innych epidemii, żołnierzy armii Napoleona. Po powstaniach w XIX w. w zamkniętym przez władze carskie klasztorze utworzono magistraty, mieszkania i więzienia, tajne instytucje działające na rzecz przemysłu wojennego.

W 1993 r. św. Jan Paweł II podczas wizyty na Litwie modlił się w tym Kościele przy Obrazie Jezusa Miłosiernego i spotkał się z Litwinami pochodzenia polskiego oraz polskimi katolikami z Litwy (przy wejściu do Kościoła widnieje tablica upamiętniająca tę wizytę). W 2015 r. Arcybiskup Metropolita Krakowski kardynał Stanisław Dziwisz podarował parafii relikwie z krwią św. Jana Pawła II. Relikwiarz z niezmiernie cenną dla parafian relikwią został wkomponowany w ołtarz św. Jana Pawła II w prawej nawie Kościoła.

Sanktuarium Miłosierdzia Bożego

Sanktuarium zalicza się do Szlaku Bożego Miłosierdzia i św. Jana Pawła II.

W Sanktuarium Miłosierdzia Bożego czczony jest pierwszy Obraz Jezusa Miłosiernego namalowany w Wilnie. Obraz namalował malarz Eugeniusz Kazimirowski w 1935 r. w Wilnie w oparciu o wizję św. Faustyny. Podczas objawienia Pan Jezus tak mówił siostrze Faustynie: „Obiecuję, że dusza, która czcić będzie ten obraz, nie zginie. Obiecuję także, już tu na ziemi, zwycięstwo nad nieprzyjaciółmi, a szczególnie w godzinę śmierci. Ja sam bronić ją będę jako swej chwały.”

Podczas wizyty na Litwie św. Jan Paweł II modlił się przed tym Obrazem, który wtedy jeszcze znajdował się w Kościele Świętego Ducha. Zwracając się do wiernych papież zachęcał, aby bez względu na wszystko starać się być dziećmi Ojca Niebieskiego, poświęcającymi się uczniami Słowa Wcielonego i posłusznymi narzędziami Ducha Świętego: „Takim narzędziem Boga była św. Faustyna, która uwierzyła w słowa objawionego jej Zbawiciela i wypełniła jego wolę, aby namalować obraz niosący ludziom pocieszenie i spokój”.

W obecnym miejscu Sanktuarium Miłosierdzia Bożego, w XV-XVI w. znajdował się pierwszy Kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej. W XVIII w. Kościół przebudowano, należał do Uniwersytetu Wileńskiego. W 1821 r. władze carskie zamieniły świątynię w Cerkiew Objawienia Pańskiego, a w 1920 r. znowu przypadła katolikom. W latach 1946-1947 w Kościele pracował spowiednik św. Faustyny bł. M. Sopoćko. Po II wojnie światowej władze sowieckie zamknęły Kościół. 8 marca 2004 r. kardynał Audrys Juozas Bačkis podpisał dekret o założeniu Sanktuarium Miłosierdzia Bożego, a Obraz Jezusa Miłosiernego wyeksponowano w sąsiedztwie Kościoła Ducha Świętego w głównym ołtarzu Sanktuarium.

Bazylika Archikatedralna św. Stanisława Biskupa i św. Władysława w Wilnie

Kościół zalicza się do Szlaku Bożego Miłosierdzia, Szlaku Maryjnego, Postacie świętych wileńskich, Szlaku św. Jana Pawła II, Katedra.Dzwonnica.Skarbiec.

W Katedrze Wileńskiej bł. ks. M. Sopoćko otrzymał Sakrament Bierzmowania, później będąc klerykiem i duchownym wielokrotnie tu przychodził i brał udział w nabożeństwach. 15 czerwca 1914 r. w Katedrze Wileńskiej otrzymał święcenia kapłańskie. Jego kazania na temat cierpienia Chrystusa, które wygłaszał w Katedrze w okresie Wielkiego Postu, w warunkach okupacji w 1940 r., zdobyły sławę w mieście. Po rozpętaniu wojny, w swoich kazaniach zaczął w szczególny sposób akcentować istotę i wagę orędzia o Miłosierdziu Bożym.

Historyczną podróż na Litwie św. Jan Paweł II rozpoczął modlitwą w Bazylice Archikatedralnej w Wilnie przypominając, że w tej oto świątyni bije serce narodu litewskiego. Katedra Wileńska jest jednym z najstarszych Kościołów na Litwie. Po raz pierwszy została wspomniana w źródłach historycznych w 1387 r., roku chrztu Litwy. Katedrze nadano tytuł św. Władysława (króla i patrona Węgier), zgodnie z przyjętym na chrzcie imieniem Jagiełły, ówczesnego władcy Litwy i Polski. Znajdujący się w pobliżu ołtarza głównego obraz, namalowany przez znanego malarza litewskiego Franciszka Smuglewicza, przedstawia śmierć św. Stanisława biskupa krakowskiego, innego patrona Katedry Wileńskiej. Podobno krytykował on niestosowne okrucieństwo i niemoralne zachowanie króla Polski Bolesława II i w rezultacie go ekskomunikował. Król zabił biskupa podczas Mszy świętej.

Przez ponad 600 lat niejednokrotnie przebudowywana Katedra nabyła obecnego wizerunku w neoklasycystycznym stylu na początku XIX w. (architekt Laurynas Gucevičius). W okresie komunizmu (1949-1988) Katedra została zamknięta, przez długi czas działała w niej Wileńska Galeria Obrazów. Dopiero w 1988 r. przywrócono ją wiernym i ponownie konsekrowano, zwrócono jej także relikwie św. Kazimierza – patrona Litwy i młodzieży, czczone w ozdobnej kaplicy św. Kazimierza, która jest jednym z najcenniejszych zabytków barokowych na Litwie.

Katedra została zbudowana w pierwszej połowie XVII w., bogato zdobiona marmurem, profilami sztukatorskimi, freskami. W prawej nawie znajdującej się w kaplicy Gasztołtów czczony jest obraz św. Michała, Matki Bożej lub Madonny Sapieżyńskiej, ukoronowany koronami papieskimi w 1750 r., z uwagi na liczne łaski zsyłane wiernym. W Katedrze urządzono 11 kaplic, z których sześć na chwilę obecną przystosowanych jest do modlitwy. Pielgrzymi mogą modlić się nie tylko we wspomnianych kaplicach św. Kazimierza i Gasztołtów znajdujących się w prawej nawie, ale również w kaplicach Adoracji Najświętszego Sakramentu i Zesłańców, a w lewej nawie – w kaplicach św. Władysława i Wołłowiczów.

W podziemiach Katedry byli chowani dostojnicy, władcy, biskupi i członkowie kapituły, którzy zasłużyli się dla Wielkiego Księstwa Litewskiego. W Mauzoleum Królewskim został pochowany król Polski i Wielki Książę Litewski Aleksander Jagiellończyk, królowa Barbara Radziwiłłówna i Elżbieta Habsburżanka, serce władcy Władysława IV Wazy. W 1985 r. odnaleziono skarbiec Katedry. Są to litewskie arcydzieła sztuki złotniczej, które w 1939 r. jesienią, po rozpoczęciu wojny, ukryto w pośpiechu w niszy między kaplicą Gasztołtów a obecną kaplicą Zesłańców. Obecnie skarbiec Katedry eksponowany jest w Muzeum Dziedzictwa Kościelnego.

Kościół św. Jerzego

W Kościele św. Jerzego i w dawnym Klasztorze Karmelitów od końca XVIII w. działało seminarium duchowne, które w 3-cim dziesięcioleciu XX w. połączono z Wydziałem Teologicznym Uniwersytetu Wileńskiego (wówczas Uniwersytet Stefana Batorego). Bł. ks. M. Sopoćko nie tylko studiował w tym seminarium, ale większą część swojego życia kapłańskiego był tam profesorem, ojcem duchownym kleryków. Czas spędzony w seminarium wymieniał jako najbardziej owocne doświadczenie swojego życia. Podczas pracy ze studentami kierował się poglądem, że szczera miłość – to najlepszy środek wychowawczy. We wspomnieniach swoich wychowanków pozostał on duchownym wyróżniającym się głębokim życiem wewnętrznym, ucieleśniającym prawdziwego ojca dusz.

Zbudowany w XVI w. gotycki Kościół św. Jerzego należał do pierwszego na Litwie zakonu Karmelitów Trzewiczkowych. Spalony w XVIII w. Kościół został odbudowany w stylu późnego baroku. Pod koniec XVIII w. Karmelici przekazali budynki Wileńskiemu Seminarium Duchownemu, które działało do końca II wojny światowej. Obecnie zachował się niemal cały kompleks architektoniczny, w skład którego wchodzi Kościół, dzwonnica-brama, domy zakonne, budynki pomocnicze i gospodarcze, wewnątrz znajdują się rzadkie kompozycje fresków, przedstawiające życie i cierpienie św. Jerzego.

Po wojnie mieszkańcy Wilna i innych okolic, pracownicy instytucji kultury zebrali książki z zamkniętych organizacji kultury, domów zesłańców, getta żydowskiego i przywieźli je do Kościoła, gdzie było ich już około 3 mln. Utworzono tu magazyn biblioteczny, sztuki i muzyki Biblioteki im. M. Mažvydasa. Niedawno książki przeniesiono do Biblioteki Narodowej im. M. Mažvydasa.

Kościół Św. Michała Archanioła w Taboryszkach

Świeżo wyświęcony na księdza Michał Sopoćko został mianowany wikariuszem i pracował w parafii św. Michała Archanioła w Taboryszkach w latach 1914-1918. Uczył młodzież i dzieci religii, założył chór parafialny, bibliotekę. Odwiedzał też oddalone o kilka kilometrów wsie Miedniki Królewskie i Onżadów, gdzie później urządził kaplice. Jedną z głównych ulic miasteczka nazwano imieniem bł. M. Sopoćki.

Podobno pierwszy Kościół w tym miejscu zbudował Wojciech Tabor jeszcze na początku XVI w., od nazwiska którego pochodzi nazwa własności. Brak jest jednak dokładnych informacji o losie Kościoła.

Fundatorem nowego Kościoła i klasztoru był Michał Ważyński faworyt króla Augusta III, piastujący urząd pisarza Wielkiego Księstwa Litewskiego. Świątynia, której nadano tytuł św. Michała Archanioła- fundatora patrona, została ufundowana z przeznaczeniem na mauzoleum rodzinne, a Karmelici, którzy się w jej pobliżu osiedlili mieli się stale modlić za swoich dobroczyńców. Na początku XIX w. Karmelitom polecono opiece także parafię. Do czasu zamknięcia zakonu byli oni prawdziwą duszą parafii – troszczyli się o szkołę, utrzymywali szpital i przytułek dla biednych. Po zniszczeniu klasztoru w 1832 r., Kościół nadal działał.

Budynek Kościoła o formach architektonicznych charakterystycznych dla regionu etnograficznego wyróżnia jedynie falisty fronton fasady, która jest pewnego rodzaju odtworzeniem plastyczności murowanych barokowych budowli. Wewnątrz Kościoła są liczne drewniane strugane barokowe ołtarze i autentyczne detale dawnego wyposażenia, drewniane i metalowe relikwiarze o rozmaitych formach i wyraźnych barwach, przechowujące relikwie różnych męczenników i świętych. Świadczy to o głębokiej wierze zwykłych ludzi i szlachty z okresu Baroku za wstawiennictwem i obcowaniem świętych. Zachowały się stare liturgiczne szaty, naczynia, a na początku XIX w. odlano w Wilnie dzwon. Między obrazami ołtarzy zachowało się też kilka wartościowych dzieł. Jednym z najładniejszych prac malarskich w tym Kościele jest – wizerunek Chrystusa z trzciną w dłoni.

Kościół bł. Michała Sopoćki w Czarnym Borze

W latach 1924-1946 w Czarnym Borze działał klasztor Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego. Siostry Urszulanki przygarnęły do siebie bł. M. Sopoćkę, który w Czarnym Borze ukrywał się przed grożącym mu aresztem nazistowskim w latach 1942-1944. Mieszkał w budynku nazywanym „Opatrznością” (ul. Sodų 16), otrzymał fałszywy dowód osobisty na nazwisko Wacława Rodziewicza. Dla bł. ks. M. Sopoćki był to czas modlitwy, przemyśleń, pracy naukowej. Aby nie zwracać na siebie uwagi okolicznych, podjął pracę jako stolarz, dlatego miejscowi mieszkańcy Czarnego Boru pamiętali o nim jako o dobrym stolarzu.

Budowę Kościoła w Czarnym Borze rozpoczęto w 1936 r. z inicjatywy Sióstr Urszulanek, jednak z powodu II Wojny Światowej wstrzymano prace, później w tym miejscu założono szpital. Obecny Kościół wzniesiono w spalonej części kompleksu szpitalnego w 2007 r. W 2016 r. konsekrowano Kościół nadając mu tytuł bł. Michała Sopoćki.

W Czarnym Borze Siostry Urszulanki opiekowały się także przytułkiem dla dzieci, miały do dyspozycji niemałe gospodarstwo, szkołę rolniczą, ambulatorium, mleczarnię, piekarnię ze sklepem. Urszulanki pracowały w szkole ogólnokształcącej. W latach 1924-1939 w Czarnym Borze niejednokrotnie gościła założycielka Zgromadzenia św. Urszula Ledóchowska. Po II Wojnie Światowej Siostry wyjechały do Polski, a o życiu i pracy Urszulanek w Czarnym Borze przypomina cmentarz sióstr zakonnych i Gimnazjum im. św. Urszuli Ledóchowskiej w Czarnym Borze.