Bazylika Archikatedralna św. Stanisława Biskupa i św. Władysława w Wilnie

Vilnius Cathedral
Fronton Katedry zdobią trzy rzeźby. Po lewej – biskup krakowski i patron Katedry Wileńskiej św. Stanisław. Po środku – św. Helena – matka imperatora Rzymu Konstantego, która odnalazła w Palestynie Krzyż, na którym został ukrzyżowany Jezus Chrystus. Po prawej – książę św. Kazimierz – patron Litwy i Polski, a także młodzieży. W okresie komunizmu zburzono posągi świętych autorstwa K. Jelskiego. W 1997 r. odtworzył je rzeźbiarz Stanisław Kuzma.
Tympanon przedstawia ofiarę Noego. Biblia opisuje, jak dzięki wierze Noe został ocalony z potopu przez Boga. Na pokład arki Noe wszedł z żoną, synami i ich żonami, a wraz z nimi zabrał wszelkie gatunki zwierząt. Rzeźbiarz Tommaso Righi przedstawił, jak po opadnięciu wody ocaleni złożyli Bogu ofiarę w podzięce za wybawienie. Noe i członkowie jego rodziny spoglądają na Krzyż, widoczny ponad dachem Kościoła, symbolizujący ofiarę Jezusa, którą złożył dla odkupienia ludzkości.

Historyczną podróż na Litwie św. Jan Paweł II rozpoczął modlitwą w Bazylice Archikatedralnej w Wilnie przypominając, że w tej oto świątyni bije serce narodu litewskiego. Katedra Wileńska jest jednym z najstarszych Kościołów na Litwie. Po raz pierwszy została wspomniana w źródłach historycznych w 1387 r., roku chrztu Litwy. Katedrze nadano tytuł św. Władysława (króla i patrona Węgier), zgodnie z przyjętym na chrzcie imieniem Jagiełły, ówczesnego władcy Litwy i Polski. Znajdujący się w pobliżu ołtarza głównego obraz, namalowany przez znanego malarza litewskiego Franciszka Smuglewicza, przedstawia śmierć św. Stanisława biskupa krakowskiego, innego patrona Katedry Wileńskiej. Podobno krytykował on niestosowne okrucieństwo i niemoralne zachowanie króla Polski Bolesława II i w rezultacie go ekskomunikował. Król zabił biskupa podczas Mszy świętej.

Przez ponad 600 lat niejednokrotnie przebudowywana Katedra nabyła obecnego wizerunku w neoklasycystycznym stylu na początku XIX w. (architekt Laurynas Gucevičius). W okresie komunizmu (1949-1988) Katedra została zamknięta, przez długi czas działała w niej Wileńska Galeria Obrazów. Dopiero w 1988 r. przywrócono ją wiernym i ponownie konsekrowano, zwrócono jej także relikwie św. Kazimierza – patrona Litwy i młodzieży, czczone w ozdobnej kaplicy św. Kazimierza, która jest jednym z najcenniejszych zabytków barokowych na Litwie.

Katedra została zbudowana w pierwszej połowie XVII w., bogato zdobiona marmurem, profilami sztukatorskimi, freskami. W prawej nawie znajdującej się w kaplicy Gasztołtów czczony jest obraz św. Michała, Matki Bożej lub Madonny Sapieżyńskiej, ukoronowany koronami papieskimi w 1750 r., z uwagi na liczne łaski zsyłane wiernym. W Katedrze urządzono 11 kaplic, z których sześć na chwilę obecną przystosowanych jest do modlitwy. Pielgrzymi mogą modlić się nie tylko we wspomnianych kaplicach św. Kazimierza i Gasztołtów znajdujących się w prawej nawie, ale również w kaplicach Adoracji Najświętszego Sakramentu i Zesłańców, a w lewej nawie – w kaplicach św. Władysława i Wołłowiczów.

W podziemiach Katedry byli chowani dostojnicy, władcy, biskupi i członkowie kapituły, którzy zasłużyli się dla Wielkiego Księstwa Litewskiego. W Mauzoleum Królewskim został pochowany król Polski i Wielki Książę Litewski Aleksander Jagiellończyk, królowa Barbara Radziwiłłówna i Elżbieta Habsburżanka, serce władcy Władysława IV Wazy. W 1985 r. odnaleziono skarbiec Katedry. Są to litewskie arcydzieła sztuki złotniczej, które w 1939 r. jesienią, po rozpoczęciu wojny, ukryto w pośpiechu w niszy między kaplicą Gasztołtów a obecną kaplicą Zesłańców. Obecnie skarbiec Katedry eksponowany jest w Muzeum Dziedzictwa Kościelnego.

Katedra czynna
I–VII: 7.00-19.00
Wycieczki nie są oprowadzane podczas nabożeństw.
Msza święta (j. litewski)
I–VI: 8.00, 17.30
VII: 8.00, 9.00, 10.00, 11.15, 12.30, 17.30
Msza święta (j. łaciński)
VII: 18.30
Informacja o zwiedzaniu podziemi Katedry:
Muzeum Dziedzictwa Kościelnego
+370 600 12080
katedrospozemiai@bpmuziejus.lt
www.bpmuziejus.lt
Odpust
Święto św. Kazimierza – dnia 4 marca