Kościół Jana Chrzciciela i św. Jana Apostoła Ewangelisty

Kościół zalicza się do Szlaku Bożego Miłosierdzia, Szlaku Maryjnego, Jezuitów w Wilnie.

Budowa Kościoła jest kojarzona ze chrztem Litwy – król Polski i Wielki Książę Litewski Jagiełło rozpoczął budowę Kościoła przy rynku w 1386 r. W 1571 r. król Zygmunt August przekazał Kościół parafialny Jezuitom. Obok Kościoła założyli oni Kolegium Jezuitów w Wilnie (obecnie Uniwersytet Wileński). Okoliczności historyczne zadecydowały o tym, że przeznaczenie Kościoła zmieniało się wielokrotnie, zawsze jednak otaczała go społeczność akademicka, która stała się częścią najważniejszego i najstarszego kompleksu Uniwersytetu Wileńskiego w Środkowej i Wschodniej Europie.

W 1737 r. Kościół gotycki został przebudowany, nabrał form późnego baroku i pozyskał jedną z najładniejszych w Europie fasad kościelnych (architekt Krzysztof Gałubicki). W 1826 r. zaprezentowano jego południową część, natomiast w 1902 r. powstały witraże. W 1948 r. Kościół został zamknięty i przekształcony na magazyn, później założono tu Muzeum Nauki. Jezuici troszczyli się o Kościół w latach 1570-1800, służą w nim również teraz od czasów ponownej konsekracji, która miała miejsce 11 października 1991 r.

Za filary Kościoła uznawanych jest dwanaście posągów św. Janów i innych świętych, reprezentujących Kościół powszechny – jest to panteon świętych i męczenników Janów, który przesądził o tytule Kościoła. Niegdyś miejsca dawnych ołtarzy oznaczone były pomnikami znamienitych osobistości. W głównym ołtarzu wyróżnia się ozdobne tabernakulum, Ukrzyżowany, rzeźby wszystkich świętych i chrztu Jezusa, także obrazy patronów świątyni, wizerunki świętych Jezuitów.

Powstała w 2016 r. w prawej nawie przy ołtarzu kaplica nazwana imieniem, pracującego tu przed       II wojną światową, księdza Alfonsa Lipniuna, przeznaczona jest na duszpasterstwo wspólnoty Uniwersytetu Wileńskiego, jednocześnie stanowi pewnego rodzaju nowoczesną styczność z komfortową przestrzenią barokowego Kościoła.

Przez łuk ołtarza widać tradycyjną figurkę Maryi Panny Loretańskiej, sprowadzonej z Włoch w 1647 r. Wkrótce zaczęła słynąć cudami i stała się znana w Europie. Studenci modlili się do niej podczas egzaminów. Po II wojnie światowej figurka została przekazana do Muzeum Sztuki w Wilnie, później odrestaurowana i przekazana Katedrze (można ją zobaczyć w kaplicy Wołłowiczowskiej). W Kościele św. Janów czczona jest kopia figurki stworzona przez restauratorów. Między sześcioma kaplicami Kościoła znajduje się kaplica NMP Pocieszycielki Strapionych (w lewej nawie pierwsza od głównego wejścia). W jego centrum – ołtarz z obrazem Maryi Panny z Dzieciątkiem Jezus z XVIII w., pokryty metalowymi sukienkami. Druga kaplica poświęcona jest św. Annie, nazywana jeszcze kaplicą Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, gdyż jej portal (ozdobne wejście do kaplicy) przedstawia Matkę Bożą w Niebiosach, otoczoną dwoma aniołami stróżami. W czwartej kaplicy, zwanej kaplicą Bożego Ciała (Ogińskich), przechowywany jest Najświętszy Sakrament i czczony jeszcze jeden wizerunek Maryi Panny z Dzieciątkiem na ręku.

Kościół św. Kazimierza i Klasztor Jezuitów

Kościół zalicza się do Szlaku Jezuitów w Wilnie oraz Szlaku Świętych Wileńskich.

To drugi Kościół w Wilnie (po św. Janach) założony przez Jezuitów, zbudowany ku czci patrona Litwy św. Kazimierza. Jego budowę rozpoczęto zaraz po kanonizacji św. Kazimierza w 1604 r. Kościół uważany jest za najważniejszą świątynię Jezuitów w Wielkim Księstwie Litewskim. Budowa Kościoła oraz domus professa zbiegła się z założeniem litewskiej prowincji Jezuitów. Domus professa był najważniejszą i najbardziej znaczącą jednostką strukturalną prowincji Jezuitów, ponieważ mieszkał w nim Prowincjał i inni zakonnicy, którzy przeszli wszystkie etapy formacji zakonnej i złożyli ostatnie uroczyste śluby: trzy proste zakonne i czwarty – posłuszeństwo papieżowi (łac. professio).

Kościół św. Kazimierza został wzniesiony na wzór Kościoła Il Gesu w Rzymie (Kościół Najświętszego Imienia Jezus) i należy do najnowocześniejszych świątyń wczesnego baroku, zbudowanych na planie krzyża z kopułą. Po ostatnim pożarze w 1749 r., Kościół został zrekonstruowany, wzniesiono nową kilkustopniową kopułę, zwieńczoną koroną wielkoksiążęcą. Jest to jedna z najwspanialszych kopuł w Europie.

W XVII w. pod wielkim ołtarzem Jezusa Ukrzyżowanego znajduje się miejsce pochówku Jezuitów, ozdobione jednobarwnymi wizerunkami Ukrzyżowanego Jezusa, Zmartwychwstania Jezusa, Najświętszej Maryi Panny oraz klęczących i modlących się w trumnie zmarłych zakonników. Przypuszcza się, że krypta została zalana w trakcie odbudowy Kościoła po najeździe Rosjan i Kozaków w  połowie XVII w. Krypta została przypadkowo odkryta w 1991 r. Ponownie pochowano w niej około 200 szczątków, znalezionych w innych piwnicach Kościoła. W krypcie czczona jest relikwia                 św. Andrzeja Boboli, który w 1622 r. w tym właśnie Kościele przyjął święcenia kapłańskie i pracował tu 12 lat.

W XVIII w. w Kościele św. Kazimierza zbudowano 13 murowanych ołtarzy, zachował się jedynie główny ołtarz i dwa znajdujące się po lewej i prawej stronie ołtarza głównego. Niektóre obrazy zniszczonych ołtarzy obecnie wiszą w Kościele św. Janów. W głównym ołtarzu barokowym z XVIII w. – widnieją dzieła znanego współczesnego artysty Antoniego Kmieliauskasa.

Po powstaniu z 1831 r. Kościół został zamknięty, a w latach 1864-1868 przebudowany na Sobór  św. Mikołaja. Obniżono wówczas wieże, zastąpiono znajdującą się na kopule mitrę wielkoksiążęcą prawosławną kopułką. W okresie międzywojennym Kościół zwrócono katolikom, w okresie radzieckim działało tu Muzeum Ateizmu, a po odzyskaniu przez Litwę niepodległości Kościół powrócił do Jezuitów.

Kościół św. Ignacego

Kościół zalicza się do Szlaku Bożego Miłosierdzia i Jezuitów w Wilnie.

Kościół św. Ignacego nosi zlitewszczoną nazwę założyciela Towarzystwa Jezusowego św. Ignacego Loyoli. Na obrazie malarza (1757 r.), widniejącym nad głównym ołtarzem Kościoła, przedstawiona jest wizja św. Ignacego, której doznał z dwójką przyjaciół podczas podróży do Rzymu.

Historia Kościoła sięga 1569 r., kiedy to pierwsi przedstawiciele Jezuitów pojawili się w Wilnie, założyli tu nowicjat zakonny i budynki gospodarcze. Podobnie jak i inne Kościoły jezuickie na Litwie tak i Kościół św. Ignacego był bazyliką z kopułą i dwiema wieżami po obu stronach prezbiterium, a jego wnętrze było bogato zdobione wartościowymi freskami. W 1737 r. Kościół mocno ucierpiał od pożaru. W połowie XVIII w. został zrekonstruowany pod kierunkiem architekta Tomasza Żebrowskiego.

W 1798 r. klasztor i Kościół zostały przekazane wojsku rosyjskiemu. Wówczas wyburzono ołtarze wykonane ze sztucznego marmuru, rozkuto profile, przestrzeń Kościoła porozdzielano na 3 piętra, w Kościele rozlokowano żołnierzy, urządzono stajnie. Po powstaniach z 1831 i 1863 r. w klasztorze i Kościele utworzono koszary wojska carskiego, stajnie, kasyno oficerskie – Kościół jako budynek sakralny został zniszczony.

Na prośbę biskupa Jurgisa Matulaitisa w 1924 r. do Wilna wrócił kapelan wojskowy bł. Michał Sopoćko, z inicjatywy którego Kościół został zrekonstruowany na potrzeby duszpasterstwa wojskowego i ponownie konsekrowany w 1929 r. Na sklepieniach obecnego Kościoła można zobaczyć orientalne fragmenty odsłoniętej polichromii, powstałej w trakcie prac nadzorowanych przez           ks. M. Sopoćkę. Kościół nie odzyskał barokowych zdobień – jego fasada jest przejawem baroku z pierwszej połowy XVII w. W okresie komunizmu w Kościele urządzono kino z magazynem. Obecnie z budynków klasztoru korzysta Ministerstwo Obrony Narodowej Litwy, kino, restauracja, Litewska Biblioteka Techniczna. Po odzyskaniu i uporządkowaniu Kościoła, Ordynariusz Wojska Litewskiego biskup Eugeniusz Bartulis w 2004 r. ogłosił Kościół św. Ignacego głównym Kościołem Ordynacji Wojska. Czczony w Kościele Obraz Jezusa Miłosiernego znajdował się w kaplicy mieszczącej się w obozie Zespołu Odbudowy Prowincji Ghor w Afganistanie w latach 2011-2013.

Kościół św. Rafała Archanioła

Kościół św. Rafała Archanioła i Dom Jezuitów były przeznaczone dla zakonników, przygotowujących się do złożenia ostatnich uroczystych ślubów. Kompleks klasztoru i Kościoła został zbudowany w dzielnicy Śnipiszki, na skrzyżowaniu ulic. Obok znajdowało się niewielkie wzgórze, na którym w około 1710 r., w czasie gdy w Wilnie panowała zaraza, zbudowano kapliczkę z figurą Chrystusa niosącego Krzyż, uważaną za cudowną.

Kościół poświęcono w 1730 r. W 1773 r. po rozwiązaniu Zakonu Jezuitów, Kościół i klasztor zostały oddane w ręce Zakonu Pijarów, którego założeniem było – wychowanie młodzieży chrześcijańskiej w szkołach. W 1791 r. Kościół stał się świątynią parafialną i został przekazany parafii Pilaitė                  (pol. Zameczek), w klasztorze urządzono koszary, w Kościele – pomieszczenie gospodarcze. W 1860 r. Kościół zwrócono katolikom. Klasztor zrekonstruowano w 1974 r., częściowo przywracając mu pierwotny wygląd. Obecnie w klasztorze znajduje się Departament Dziedzictwa Kulturowego.

Kościół jest barokową, trzynawową świątynią w typie bazyliki, zachowało się w nim dziewięć ołtarzy. W Kościele przechowywanych jest kilka nieco bardziej znanych obrazów, przypominających o Jezuitach z XVII w. : „Św. Ignacy Loyola”, „Św. Franciszek Ksawery”, wizerunek założyciela Zakonu Pijarów św. Józefa Kalasancjusza. W głównym ołtarzu widnieje św. Rafał Archanioł, który przyprowadza do domu młodego Tobiasza z ciężkiej wędrówki.

14 sierpnia 1904 prezydent Litwy Antanas Smetona i Zofia Chodakowska – Smetona zawarli związek małżeński w tym Kościele.